Lek a suplement diety – na czym polega różnica?
Przekonaj się o różnicach pomiędzy lekami i suplementami diety
Pojęcie suplementu diety działa na niektórych niczym płachta na byka. Dla innych to alternatywne i wygodne źródło wartościowy składników, które mogą okazać się pomocne dla naszego organizmu. W praktyce okazuje się, że każda ze stron ma trochę racji.
Z drugiej strony na forach internetowych często można wyczytać, że znacznie lepszym rozwiązaniem jest zakup leku bez recepty – takie rady wielokrotnie pojawiają się w przypadkach witamin i minerałów, które są często wykorzystywane przez osoby regularnie trenującej. W rzeczywistości wygląda to jednak nieco inaczej, dlatego lepiej dwa razy zastanowić się, zanim zastosujemy dany preparat.
Jak definiować i rozpoznać leki?
Nie trudno domyślić się, że lekiem określa się produkty przeznaczone do przeciwdziałania chorobom oraz zapobiegania ich rozwojowi. W ich składzie znajduje się jeden lub kilka związków chemicznych, które wykazują właściwości lecznicze – będąc precyzyjnym, są to składniki pozwalające modyfikować funkcje fizjologicznego i metaboliczne naszego ustroju. Zaburzenia i nieprawidłowości występujące na drodze działania drobnoustrojów chorobotwórczych zostają zniwelowane, co umożliwia przywrócenie organizmowi optymalny stan i funkcjonowanie. Warto też dodać, że niektóre produkty lecznicze są polecane jako środki diagnostyczne. Dzięki temu specjaliści mogą potwierdzić lub odrzucić przyjętą tezę oraz przekonać się o słuszności własnych domysłów, co do przyczyny choroby.
Oprócz tego leki są poddawane niezwykle ścisłej kontroli przed wypuszczeniem do sprzedaży. Liczne próby i testy sprawdzające ich działanie, zostają następnie rozpatrzone przez URPL – Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych – który weryfikuje wszystkie wprowadzone oświadczenia znajdujące się na ulotce m.in. związane ze sposobem stosowania, przeciwwskazaniami do ich użycia, a także występowania ryzyka ewentualnych reakcji niepożądanych.
Warto też wspomnieć, że jakość każdego leku dostępnego na rynku jest stale monitorowana. Nowe produkty wypuszczane do sprzedaży są poddawane kontroli GIF-u – Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. W przypadku występowania niewielkich nieścisłości i nieprawidłowości w produkcie leczniczym GIF podejmuje odpowiednie kroki do jego wycofania. Z kolei producent i dystrybutorzy mają w obowiązku poinformować klientów o zaistniałej sytuacji oraz dołożyć wszelkich starań, aby produkty nie trafiły do konsumentów.
Podział leków i środków leczniczych
Leki można podzielić ze względu na różne kryteria – przeznaczenie, formę występowania, sposób użycia czy cenę. Niemniej jednak najczęściej wyróżnia się dwie podstawowe grupy leków:
Na receptę (Rx) – przepisywane przez lekarza w konkretnym celu i zdiagnozowanej chorobie np. antybiotyki.
Bez recepty (OTC) – środki zawierające dawki lecznicze, które można zakupić bez konieczności posiadania recepty od specjalisty np. popularne środki przeciwbólowe.
Co nazywamy suplementem diety?
Skoro już poznaliśmy definicję leków, to przyszedł czas na suplementy diety. Będąc precyzyjnym, są to po prostu produkty zaliczane do grona środków spożywczych, które charakteryzuje wysoki poziom koncentracji zawartych składników. Dzięki takiemu rozwiązaniu suplement umożliwia wzbogacenie i uzupełnienie dobowego zapotrzebowania w codziennej diecie. Warto wspomnieć, że suplementy diety muszą być oferowane w formie ułatwiającej ich spożycie np. proszku, kapsułek, tabletek (zwykłych i musujących) czy skoncentrowanego płynu.
Inną kwestią są kontrole jakości. Suplement nie jest tak dokładnie analizowany jak lek. Produkt określany mianem suplementu nie wymaga szczegółowych testów związanych z ryzykiem występowania niepożądanych efektów. Mało tego! Wielokrotnie suplementy diety nie muszą mieć udowodnionej skuteczności, co do deklarowanego przeznaczenia! To stwarza spore niebezpieczeństwo nie tylko dla naszych portfeli, ale i zdrowia! Problemem jednak nie okazuje się brak wspomnianych właściwości „wzbogacających dietę”, ale ryzyko występowania zanieczyszczeń lub niebezpiecznych dodatków w składzie – temat ten jest jednak na tyle szeroki, że zostanie mu poświęcony osobny tekst na blogu.
Przykładowe suplementy diety
Ekstrakty i wyciągi roślinne,
Żywe kultury bakterii zwane probiotykami,
Mieszanki aminokwasów endo- i egzogennych,
Preparaty o właściwościach adaptogennych i nootropowych,
Formuły wspomagające pracę i kondycję połączeń stawowych,
Witaminy i minerały w formie samodzielnej lub kompleksowej,
Produkty dostarczające odżywcze makroskładniki np. odżywki proteinowe, białkowo-węglowodanowe (tzw. gainery), kompleksy kwasów tłuszczowych (np. omega)
Różnica pomiędzy lekiem a suplementem tkwi w wielkości dawki
Skład suplementów diety niejednokrotnie zawiera komponenty znane z leków. Różnica polega w wykorzystanej ilości danego czynnika. Jak zostało wspomniane, leki mają na celu wywołanie efektu terapeutycznego i przeciwdziałanie efektom obecności chorobotwórczych drobnoustrojów. Z kolei suplementy są rekomendowane dla osób zdrowych, które chcą po prostu uzupełnić codzienną dietę i ograniczyć ryzyko występowania ewentualnych niedoborów.
Dlatego analizowanie etykiet i tabeli ze składnikami nie powinno odnosić się jedynie do kupowanego jedzenia, ale i suplementów diety – jak zostało wspomniane są one środkami spożywczymi, a więc nie pokładajmy ślepej wiary w zapewnienia producentów. Wybierajmy rozważnie i sięgajmy po te preparaty, których skład rzeczywiście okaże się odpowiedni dla naszych aktualnych potrzeb.
Co zatem wybrać? Lek czy suplement?
Nie należy tracić głowy i opowiadać się po jednej ze stron, a po prostu podejść do tematu z chłodnym podejściem. Produkty będące lekami (zarówno na receptę, jak i OTC) należy używać tylko w koniecznych przypadkach, którym jest oczywiście stan chorobowy wywołany przez wszelkiego rodzaju drobnoustroje. Nie można zapominać, że konieczność użycia danego leku należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Niewłaściwe użycie może dać całkowicie odwrotny efekt i przysporzyć nam więcej szkód niż korzyści.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku suplementów, które są polecane osobom zdrowym. Te produkty są polecane dla wzbogacenia codziennej diety i ułatwienia zachowania zróżnicowanego odżywiania się. Suplementy nie powinny być jednak traktowane jako produkty do nieuzasadnionego użycia. Przed ich zakupem polecam skonsultować się z dietetykiem lub specjalistą z zakresu zdrowego odżywiania, którzy rozwieją wątpliwości związane z potrzebą wprowadzenia danego preparatu do diety.
Nie zapominajmy, że fundamentem jest zróżnicowane odżywianie się! Zbilansowana dieta na bazie pełnowartościowych produktów pozwoli nam pokryć dzienne zapotrzebowanie na niezbędne makro- i mikroskładniki odżywcze, które determinują utrzymanie optymalnego stanu zdrowia. Zatem miski w dłoń i smacznego!
