Czym właściwie jest białko?

Białko to jeden z podstawowych składników odżywczych, które warunkują prawidłowe działanie organizmu. Proteiny uczestniczą w niemal wszystkich zachodzących w nim procesach. Musisz jednak mieć świadomość, że nawet z nimi można przesadzić – a ich przedawkowanie jest dla człowieka groźne. Jakie mamy zatem zapotrzebowanie na białko i od czego jest ono uzależnione? To tylko jedna z kluczowych informacji na jego temat, które dzisiaj ci zdradzę.

Białko – czym jest?

Dobrze jest zdawać sobie sprawę, że 20% masy twojego ciała to właśnie białko – to z całą pewnością najważniejszy składnik budulcowy organizmów żywych. Białko jest związkiem wielocząsteczkowym i jest zbudowane z α-L aminokwasów – to właśnie α-L określa, jak przydatne jest dane białko, bo wskazuje, gdzie położona jest grupa aminowa w aminokwasie.

W białkach zwierzęcych znajdziemy 20 aminokwasów, które dzielą się na:

•  egzogenne, które są niezbędne do prawidłowego działania organizmu i których nie potrafi on sam wytworzyć,
•  endogenne, bez których organizm sobie poradzi i które jest w stanie syntetyzować,
• aminokwasy warunkowo niezbędne.

Rola białek w organizmie człowieka

Białka należy dostarczać z pożywieniem, ponieważ całkowita ilość białka w twoim organizmie waha się w przedziale 10-14 kg, a każdej doby min. 300 g ulega wymianie. Co ważne, do syntezy nowych białek wykorzystywane są zarówno białka ustrojowe, jak i te dostarczane przez ciebie.

Zapotrzebowanie na białko

Przede wszystkim – zapotrzebowanie na białko zależy od wieku i stanu fizjologicznego organizmu. Zakłada się jednak najogólniej, że zdrowy dorosły człowiek potrzebuje 0,9 g białka na każdy 1 kg masy ciała. Zapotrzebowanie wzrasta przede wszystkim w trakcie ciąży i podczas karmienia piersią, więcej potrzebują go też niemowlęta i dzieci do 15 r.ż.

Największe zapotrzebowanie na białko mają jednak osoby regularnie uprawiające sport. Niezależnie od jego rodzaju i celu, musisz zwiększyć ilość przyjmowanych protein, bo każda aktywność wiąże się ze znacznie większym rozpadem białek.

Niedobór białka w twojej diecie to nie tylko zahamowanie rozwoju organizmu i odbudowy tkanek. Musisz liczyć się także z zaburzonymi procesami myślowymi i funkcjonowaniem mózgu. Skrajny brak białka może doprowadzić także do zahamowania dojrzewania, zaniku menstruacji czy trwałych uszkodzeń wątroby.

Nadmiar białka w twojej diecie prowadzi z kolei do sytuacji, gdy organizm nie wydali odpowiedniej ilości azotu. Ten zaś za bardzo obciąża nerki i wątrobę. Co więcej, wynikająca z nadmiaru białka przyspieszona filtracja doprowadzi do powstania osteoporozy i zwiększy prawdopodobieństwo wystąpienia kamicy nerkowej.